Likwidacja KBS
Działalność Kurkowych Bractw Strzeleckich i wszelkich stowarzyszeń przerwał wybuch II wojny światowej. I o ile, straże pożarne były zamieniane w przymusowe straże, o tyle jednostki strzelecko-obronne nie były mile widziane. Reaktywacja Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Krotoszynie nastąpiła dopiero po zakończeniu II wojny światowej. Nie znany jest nam dokładnie rok reaktywacji, jednak już w 1947 r. KBS miał nowy sztandar z datami nawiązującymi do 280-lecia organizacji. W miarę umacniania się władzy ludowej następowała nacjonalizacja wszystkiego, również stowarzyszeń. Dekret z 5 sierpnia 1949 r. "o zmianie niektórych przepisów prawa o stowarzyszeniach" jasno mówił, że "zakazane jest tworzenie stowarzyszeń, przyjmujących zasadę bezwzględnego posłuszeństwa członków władzom stowarzyszenia". Dopiero w 1951 r. nastąpiła decyzja o likwidacji bractw strzeleckich, a jedynym, które może się pochwalić nieprzerwaną (poza okresem II wojny światowej) karierą było bractwo krakowskie. Krotoszyńskie bractwo tej możliwości nie miało.
Procedura likwidacyjna KBS-ów w powiecie krotoszyńskim rozpoczęła się 11 lipca 1951 r. Likwidowano wówczas bractwa w Kobylinie, Krotoszynie, Koźminie, Pogorzeli (dziś pow. gostyński), Sulmierzycach, Dobrzycy (dziś pow. pleszewski), Rozdrażewie, Korytnicy (dziś pow. ostrowski) oraz w Roszkach (brak wzmianki o Zdunach spowodowany był zapewne brakiem reaktywacji po wojnie, a może i rozpadem bractwa jeszcze przed wybuchem wojny). KBS w Krotoszynie nie było w tym czasie najbogatsze w ówczesnym powiecie. Było właścicielem strzelnicy o powierzchni 0,814 ha, w skład której wchodziły: budynek ze strzałownią i mieszkaniem (1 pokój, kuchnia i wychodek), a także ogródek. Ogród ogrodzony był żywopłotem i drutem kolczastym. Wały i urządzenia strzelnicy (trawersy-kulochwyty) były zniszczone, a ogród użytkowany był przez stróża, który mieszkał w mieszkaniu. Sama strzelnica nie była wówczas użytkowana. Likwidatorem majątków KBS-ów w powiecie krotoszyńskim został Ludwik Rogacki. W dokumencie z 13 października 1951 r. stwierdzone zostało, że Kurkowe Bractwo w Krotoszynie „(…) istnieć przestało, a zatem, istnienie jego stało się bezprzedmiotowe”. Formalnie dokument ten Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej stwierdził o likwidacji wszystkich KBS-ów w powiecie krotoszyńskim. Majątek KBS w Krotoszynie został przekazany Lidze Przyjaciół Żołnierza w Krotoszynie. Ludwik Rogacki stwierdził w dokumencie z 9 listopada 1955 r. do Wydziału Społeczno-Administracyjnego Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu, że 5 lutego 1953 r. został zwolniony z obowiązków likwidatora stowarzyszenia Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Krotoszynie.
Łukasz Cichy
